Blog

Denken in hokjes: Minder concluderen en meer vragen

Wij mensen denken graag in hokjes. Deze uitspraak is daar direct een bevestiging van. Hokjes zijn een manier om zaken simpel te maken en af te bakenen. Zo hoor ik vaak de uitspraak “Alle financials zijn blauw”. Dit wordt geponeerd als een vaststaand feit, want: dit weet toch iedereen?

Ik denk dat we in hokjes denken uit zelfbescherming. Toegeven aan de complexiteit van een mens, is toegeven dat je er geen grip op hebt of dingen niet kunt duiden of plaatsen. Dit zegt iets over jezelf wat je misschien niet zo leuk vindt. Iemand in een hokje plaatsen is dan veel prettiger. Je plaatst er een punt achter en nu is het zo! Waarschijnlijk weet je zelf ondertussen ook wel dat het geen recht doet aan de volledige waarheid en dat het mogelijk hooguit een stukje van de waarheid raakt, maar in hokjes plaatsen maakt het niettemin zoveel makkelijker.

In de jaren dat ik met talentmanagement bezig ben heb ik echt anders leren kijken naar mensen. Eerlijker. Niet uitgaan van wat je ziet, maar je afvragen wat er werkelijk achter of onder zou kunnen zitten. Minder concluderend en meer vragend. Ik zie dit en denk dan dat, maar klopt dit wel? Hoe werkt dat voor jou of hoe zie jij dat zelf? Daarom werk ik zo graag met de TMA Methode. Deze methode helpt met het afpellen wat er werkelijk onder zit en toegeven aan de complexiteit in begrijpelijke taal. En dat zonder in goed of fout te denken.

Vanmorgen nog. Zoon had tegen vader gezegd dat die narcistische trekjes had. Vader had er gelijk twee nachten van wakker gelegen en was bij zichzelf te rade gegaan of dit zo zou kunnen zijn. Alleen dat is natuurlijk al bewijs dat hij geen narcist is! Een narcist ontbeert het vermogen op zelfreflectie en dat is nou juist wat vader toepaste. De vraag van zoon in deze casus had kunnen zijn “Ik heb het gevoel dat je soms niet luistert en alleen in je eigen waarheid gelooft. Klopt dat? En zo niet, waarom geef je mij dan toch dat gevoel?”. Niet concluderen, maar bij jezelf houden en vragen om het samen te onderzoeken. Dat is toch veel respectvoller!

Wat handig is in de ene setting, is onhandig in de andere. Als financials ‘blauw’ zijn als vertaling van gestructureerd, op de details, ordelijk en netjes werkend, is het handig wanneer dit een boekhouder betreft. Als business controller zou het echter een vloek zijn. Dan moet je juist meer van de grote lijnen zijn en out-of-the-box kunnen denken. En dat is ook nog ervan uitgaande dat dat in alle gevallen de kenmerken van een business controller of boekhouder zijn.

Setting, moment, situatie, definitie, omgeving: alles draagt bij aan hoe we het gedrag van andere typeren en duiden. Maar zegt dat dan iets over de setting, context, situatie, definitie en omgeving? Of zegt het iets over de mens daarbinnen? Complex én fascinerend hè; de mens?!

Inspirerende groet,
Bart M. Diepenbroek