Blog

Soms móet je egoïstisch zijn: IK-tijd!

Tweemaal per jaar hebben wij twee intensieve, maar mooie dagen van (soft) skill ontwikkeling met onze members. En ondanks dat ik zelf meestal niet mee doe met de trainingen, krijg ik ontzettend veel energie van de gesprekken met de members in de pauzes en tijdens de maaltijden. Mooie mensen met eerlijke gesprekken die leidden tot de inspiratie voor deze blog (dankjewel SW!). Al pratende kwamen we namelijk op de rollen die je vervult in je leven.

Note: Voor het gemak schrijf ik even in de vrouwelijke vorm maar vertaal het voor jezelf naar de mannelijke vorm als dat beter past.

Verschillende rollen

De meeste mensen vervullen heel veel verschillende rollen in hun leven. Je bent bijv. leidinggevende, collega, echtgenote, moeder, vriendin, clubgenoot, zus, dochter, tante, nicht, etc. etc. Dit zijn allemaal verschillende rollen. Maar je bent toch altijd jezelf zou jij je nu kunnen afvragen? Ja en nee. Je bent natuurlijk dezelfde persoon, maar je gedraagt je waarschijnlijk anders in die verschillende rollen. Als leidinggevende ga je anders met mensen om dan met je vriendinnen. En dat is maar goed ook, want anders heb je óf geen positie ten opzichte van jouw medewerkers óf je hebt al snel geen vriendinnen meer over…

Iedere rol die je vervult vraagt om een iets andere insteek en aanpak. Dat komt ook omdat ‘de ander’ iets anders van je verwacht in jouw specifieke rol van dat moment. De setting, rol en degenen waarmee je interacteert bepalen dus grotendeels welk gedrag jij laat zien. Klinkt als vermoeiend hè?! Dat is het soms ook!

Mijn stelling

En daarmee zijn we aangekomen bij de stelling die ik tijdens de bewuste lunch poneerde: Je kunt al jouw verschillende rollen alleen effectief blijven vervullen als je de allerbelangrijkste rol ook af en toe de hoognodige ruimte en aandacht geeft. Welke rol ik bedoel? De ‘Ik’-rol. Jij dus, maar dan los van alle omstandigheden, setting, rollen en de verwachtingen van anderen. Dus 100% egoïstisch ‘jij’. Waarom? Omdat je dat soms simpelweg nodig hebt!

Laat ik het op mezelf projecteren: Ik ben ondernemer, werkgever, compagnon, sparringpartner, adviseur, echtgenoot, vader, vriend, broer, zoon, sportgenoot, etc. Allemaal rollen die ik met plezier vervul. Desalniettemin kost het schakelen tussen die rollen en het voldoen aan de verwachtingen van anderen in mijn verschillende rollen soms echt wel energie en soms ben ik dat even beu. Wat ik dan doe? Dan is het even ‘IK-tijd’. Zo ga ik minimaal één week per jaar skiën met een gelegenheidsgezelschap van alleengaanden. Daar houd ik uiteraard in sociaal opzicht zeker wel rekening met mijn reisgenoten, maar ik laat vooral ook mijn eigen behoeften prevaleren. Wellicht dat ik dat even verder moet toelichten…

Intrinsieke behoeften

Als je eerdere blogs gelezen hebt of al bekend met ons bent, dan weet je dat wij veel met de TMA methodiek doen. Met die methodiek leggen we o.a. het persoonlijke en natuurlijke ‘DNA’ aan drijfveren van iemand bloot. We beoordelen dus niet het gedrag dat iemand vertoont, maar laten zien wat diens drijfveren zijn en in welke mate hij/zij daarin excelleert. Niet goed of fout, maar zoals het is. Drijfveren staan overigens voor intrinsieke behoeften oftewel “wat wil ik zelf als ik geen rekening houd met anderen, setting en omstandigheden?”.

Voorbeeld: Ik scoor een hoge behoefte op de drijfveer ‘extraversie’. Dit betekent dat ik van nature de behoefte heb om me kenbaar te maken en te laten horen. Dat kost me geen energie. Sterker nog: dat levert me energie op. Niet in iedere setting is het echter gepast om de voorgrond op te zoeken. Er zijn dus genoeg situaties waarin ik die behoefte niet naar voren breng en dat kost me dan in meer of mindere mate energie. Ander voorbeeld: Ik scoor  een lagere behoefte op de drijfveer ‘confrontatie’. Dat betekent dat ik vergevingsgezind ben en graag de harmonie opzoek.

Valkuilen

Wat ik vergeet te zeggen is dat ergens in excelleren ook kan leiden tot het doorslaan daarin. En dat noemen we een valkuil. Zo kan mijn hoge behoefte aan extraversie ertoe leiden dat ik geen ruimte laat voor anderen op het podium. Mijn lage confrontatiebehoefte kan ertoe leiden dat ik conflicten uit de weg ga, waardoor er veenbrandjes kunnen ontstaan.

Waarom deze licht theoretische verhandeling? Omdat ik in al mijn rollen rekening houd met mijn drijfveren. Veelal onbewust uiteraard. Als ik ergens te gast ben en ik geen prominente rol vervul, is het niet gepast dat ik op de voorgrond treed. Dan houd ik me dus in qua extraversie. Dat kost me echter energie. Niet veel uiteraard, maar hoe vaker ik me op een drijfveer (lees behoefte; waarvan wij er overigens 22 onderscheiden) of combinatie van drijfveren in moet houden, hoe meer energie het me zal kosten.

IK-tijd

Terug naar de IK-tijd. Tijdens bijv. de skiweek geef ik mijn extraversie flink de ruimte. Binnen een paar minuten weet iedereen wie ik ben. Zo ben ik nou eenmaal en dat laat ik dan toe. Ook probeer ik het anderen naar de zin te maken zodat we in harmonie zijn. Etc.

De mate waarin je ruimte voor IK-tijd moet inruimen verschilt per persoon. Niet iedereen heeft dezelfde behoefte doordat iedereen ten eerste anders is (ander DNA) en ten tweede omdat niet iedereen zich evenveel moet ‘inhouden’ op zijn eigen behoeften binnen de rollen die zij/hij vervult. De één kan dus vaker dicht bij zichzelf blijven dan de ander en dat bepaalt mede de noodzaak aan IK-tijd.

Hoe dan ook, zou ook jij voor jezelf na moeten gaan hoeveel IK-tijd jij nodig hebt en hoeveel IK-tijd je jezelf daadwerkelijk gunt. En niet negeren hè! Je hebt het soms nodig en dat jezelf niet gunnen gaat je uiteindelijk opbreken. Wij hebben er zelf een aparte website aan gewijd. Soms dus even lak hebben aan de rest en streven naar 100% egoïsme. NU EVEN IK!

Inspirerende groet,
Bart M. Diepenbroek