Blog

Het sollicitatiegesprek: Hoezo voorbereiding?! (deel 2)

“Failing to prepare, is preparing to fail” was één van de reacties die ik kreeg op mijn vorige blog (deel één van dit tweeluik). Het blijkt een uitspraak van Benjamin Franklin en ik vond het gelijk een mooie opening voor dit tweede deel. Als jij je niet voorbereid op een sollicitatiegesprek, hoe kun je dan verwachten dat het proces succesvol zal verlopen? En dat geldt net zozeer voor de werkgever (c.q. interviewer) als voor de sollicitant! Een goede voorbereiding is het halve werk en ondanks dat iedereen het weet, zie ik doorlopend mensen in dezelfde valkuil stappen. Ik kreeg op de vorige blog veel reacties in de trant van ‘open deuren, maar wel goed om nog een keer op gewezen te worden’. En dat is precies mijn doel. Wat ik schrijf is mijns inziens verre van hogere wiskunde. We zijn ons er echter niet altijd of te weinig van bewust.

Bewustwording

In mijn blog getiteld ‘Het sollicitatiegesprek; houd op met praten! (deel 2)’ heb ik diverse tips gegeven voor werkgevers ter voorbereiding op een sollicitatiegesprek. Recent maakte ik echter weer een situatie mee die bewees dat bewustzijn hieromtrent nog niet alom aanwezig is.

Ik zou bij mijn klant de tweede gespreksronde voor een managementfunctie begeleiden. Bij deze ronde zouden de twee overgebleven kandidaten spreken met een directielid van de afdeling waarvoor een manager gezocht werd. Ter voorbereiding op de gesprekken zouden we eerst voorspreken. Ik vroeg welke informatie hij hoopte te halen uit de gesprekken en hoe hij zich had voorbereid? “Niet echt eigenlijk” was zijn reactie! Geen vragen voorbereid en ook niet zozeer een doel voor de gesprekken…

Door een aantal gerichte vragen heb ik hem snel geholpen om alsnog iets zinnigs te kunnen maken van de daaropvolgende gesprekken. Zo heb ik hem gevraagd wat hij vanuit zijn rol belangrijk vond om terug te zien bij de nieuwe manager? En waaraan die verder moest voldoen? En hoe hij die informatie zou kunnen achterhalen? Welke informatie heeft hij nodig om aan het eind van het gesprek een oordeel te kunnen geven? Fijn natuurlijk dat ik hem ook op deze wijze van dienst kan zijn, maar op dit vlak ben ik eerlijk gezegd liever overbodig.

Waarom voorbereiden

Je verwacht veel van de sollicitant. Een goed voorkomen, goed voorbereid en liefst enthousiast. Waarom? Omdat je daarvan het gevoel krijgt dat de sollicitant jou, jouw bedrijf en het gesprek serieus neemt en er moeite voor wil doen. En dat wil je zien. Daaruit hoop je namelijk te kunnen destilleren hoe hij/zij zich als potentiële collega in jouw organisatie zal gaan gedragen. Een goede voorbereiding vanuit een sollicitant toont ook respect. Waarom zou jij dat respect dan niet ook moeten tonen? Je wilt toch dat die topper die tegenover je zit voor jullie kiest? Zeker in deze markt met een ‘war on talent’. En die ‘oorlog’ zou ik graag willen winnen als ik jou was. Met een goede voorbereiding is de kans dus exponentieel groter dat jij als werkgever meer informatie en dus rendement haalt uit een sollicitatiegesprek. De volgende alinea’s helpen je bij je voorbereiding.

Wat is belangrijk?

Zorg dat je helder hebt wat voor deze rol belangrijk is. De inhoud van het CV heb je vooraf gelezen, waardoor jij je in het gesprek kunt focussen op gerichte vragen ter verduidelijking. Dus niet “Vertel eens wat je bij werkgever X hebt gedaan?” want dat kun je lezen. Eerder “Kun je toelichten waarom je de keuze voor die rol hebt gemaakt en wat je daarin mee- en tegenviel?” of “Wat is precies jouw bijdrage geweest in het project bij die werkgever?”. Interessanter zijn vaak vragen die meer op persoonsniveau inspelen. Bijv. “Hoe ging je om met een bepaalde situatie en wat deed dat met jou?”.

Doel bepalen

Bepaal wat je wilt bereiken met het gesprek. Zijn er specifieke zaken die je wilt weten of zijn er zaken waar je een concrete indruk van wilt krijgen? Richt je dan daarop en bereidt daar je vragen op voor.

Vragen stellen

Stel je vragen direct en to-the-point en beperk je zoveel mogelijk tot open vragen. Een vraag als “Vertel iets over jezelf” is veel te breed en algemeen en daarmee bijna niet correct te beantwoorden (zie ook de blogs eerdere blogs over het sollicitatiegesprek). Wees dus concreet en vraag gericht naar datgene dat je wilt weten.

Eenduidigheid

Heb je meerdere gesprekken? Houd ieder gesprek dan zoveel mogelijk hetzelfde. Dus dezelfde opbouw, geef zoveel mogelijk dezelfde informatie en zorg per ronde dat vanuit jouw organisatie dezelfde gesprekspartners bij de gesprekken zitten. Anders wordt een eerlijk vergelijk tussen de kandidaten erg lastig en daarmee de keuze.

Staar je niet blind

Richt je op de match en staar je niet blind op bijv. het CV. Je wilt weten wie de sollicitant is en of de sollicitant werkelijk in staat is te doen wat jij van hem/haar verwacht en daar ook plezier aan zal beleven. Aan jou om dat voor jezelf bevestigd te krijgen en uiteraard om te bepalen of de klik er is. Bedenk daarbij dat het niet hebben van bepaalde ervaring niet betekent dat iemand niet geschikt is. Focus je er dan juist op of iemand in staat zal zijn om die kennis alsnog tot zich te nemen. Persoonlijkheid en competenties zijn in basis aanwezig (en dus ontwikkelbaar) of niet. Kennis en ervaring kun je opdoen.

Herhalen is leren

Begin voor een sollicitatiegesprek met jezelf vragen stellen alvorens je vragen op een ander af gaat vuren. Het zou zomaar kunnen dat je daardoor tot andere inzichten en dus andere vragen komt waarmee de effectiviteit van het gesprek veel hoger wordt. Mijn relaties houd ik altijd de volgende vraag voor: Wil je antwoorden op je vragen of heb je liever een oplossing voor je probleem?

Mocht je een frequent lezer zijn van mijn blogs, dan zal het je wellicht zijn opgevallen dat een aantal zaken uit deze blog al eerder aan de orde zijn geweest. Het voorbeeld wat ik aan het begin van deze blog noem, is echter aanleiding voor dit stukje herhaling. De herhaling leidt hopelijk tot (meer) bewustwording en dat leidt hopelijk tot leren en veel waardevollere gesprekken. Mocht je vinden dat een belangrijke tip ontbreekt in deze blogreeks, laat dan graag een reactie achter en deel het met ons. Kunnen we samen leren!

Veel succes met je komende sollicitatiegesprekken!

Inspirerende groet,
Bart M. Diepenbroek